Höfundur svars: Nökkvi Jarl Bjarnason
Jidai-geki (jap. 時代劇) er japönsk kvikmyndagrein sem einskorðast við ákveðin tímabil í sögu landsins. Jidai-geki merkir bókstaflega „tímabils drama“ og er gerður skýr greinamunur á því og gendai-geki (jap. 現代劇), eða „samtíma drama“. Þegar kemur að leiklist má einnig sjá þennan greinamun á kabuki (jap. 歌舞伎) annars vegar og shinpa (jap. 新派) hins vegar. Kabuki fæst við sögulegri viðfangefni á meðan shinpa, sem þýðir einfaldlega „nýr stíll,“ á meira skylt við þann nútíma sem hefðin sjálf spratt upp í. Í Japan var tilhneiging til þess að lýta á kvikmyndalistina sem nýja gerð leikritunar og því var mikil tilfærsla á milli umræddra listforma. Í þessum skilningi var kabuki að mörgu leyti fyrirmynd jidai-geki mynda rétt eins og shinpa hafði áhrif á gendai-geki myndir.
Sögusvið jidai-geki mynda er oftar en ekki Edo tímabilið í japanskri sögu, frá árinu 1603 til ársins 1868, en gendai-geki myndir fjalla um tímabilið þar á eftir. Árið 1868 urðu vatnaskil í sögu landsins þar sem ströng einangrunarstefna var lögð af og erlend áhrif hófu að gera vart við sig. Þetta sögulega rof er endurspeglað í kvikmyndagerð Japans og eru vinsældir jidai-geki mynda til marks um mikilvægi þessa tíma fyrir þjóðarsálina.
Japönsk kvikmyndaver áttu það til að sérhæfa sig annað hvort í gerð jidai-geki mynda eða gendai-geki mynda til að auka skilvirkni sína. Fyrirtæki á borð við Nikkatsu fluttu þar af leiðandi til Kyoto, gömlu höfuðborgarinnar, þar sem var yfirdrifið nóg af sögulegum stöðum sem nýttust við tökur.
Undirflokkur jidai-geki mynda eru svokallaðar chanbara (jap. チャンバラ) myndir eða kengeki (jap. 剣劇) myndir. Kengeki merkir „sverða-drama“ en chanbara sem er algengarar greinaheiti er ætlað að líkja eftir hljóðinu sem myndast þegar tvö sverð skella saman. Eins og nafnið gefur til kynna er viðfangsefni slíkra mynda að einhverju leyti skylmingar.
Hróður jidai-geki mynda hefur borist víða og má í því samhengi nefna myndir á borð við Seven samurai (Akira Kurosawa, 1954), Harakiri (Masaki Kobayashi, 1962) og Rashomon (Akira Kurosawa, 1950). Af leikstjórum þessara mynda er Kurosawa án efa þekktastur á alþjóðavettvangi þó að hann hafi ekki takmarkað sig við jidai-geki greinina. Leikstjórinn George Lucas var mikill aðdáandi jidai-geki mynda og hafði þessi áhugi áhrif á gerð Stjörnustríðs-myndanna. Almennt séð er talið að heitið „jedi“, sem Lucas notaði um „geim-riddarana“ sína, sé til að mynda komið frá „jidai“ í jidai-geki.
Alastair Phillips og Julian Stringer, „Introduction“, Japanese Cinema: Texts and contexts, ritsj. Alastair Phillips og Julian Stringer, New Yorki: Routledge, bls. 3-4.
Seven Samurai (Akira Kurosawa, 1954)
https://youtube.com/watch?v=GF5U83UIX1o%3Fwmode%3Dtransparent